|
уларни Тоифда қамал қилдилар. Уларга манжаниқлардан зарба бердилар. Шу пайтда зул-қаъда ойи кириб қолди. Қамал давом этаверди. Уруш ҳаром қилинган ой кириб қолди, деб Пайғамбар с.а.в. уни тўхтатганлари йўқ. Чунки бу иш уруш қилиш эмас, бўлаётган урушни давом эттиришдир. Пайғамбар с.а.в.нинг қамални тўхтатишларига сабаб фатҳ этишнинг оғир бўлиб кетгани ва мусулмонлар сафида ҳам ўлимлар юз бергани бўлди. Пайғамбар с.а.в. Тоифни қирқ кун қамал қилиб, Маккага қайтдилар. Ҳар икки «Саҳиҳ»да Анас р.а.дан шундай ривоят қилинган.
Аллоҳ Таолонинг
فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ
(бас, ким сизларга тажовуз қилса, сизлар ҳам уларга тажовузлари муқобилида тажовуз қилинг!), деган гапи юқоридаги
الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ
(уруш ҳаром қилинган ой уруш ҳаром қилинган ой муқобилида бўлади. Ҳурматлар (бузилса, риоя қилинмаса) қасос (олинади)), деган гапнинг таъкидидир. Лекин бу ерда бир маъно зиёда қилиняпти. Оятнинг бошида уруш ҳаром қилинган ойда агар душман тараф уруш бошласа, уларга қарши уруш қилишнинг жоизлиги, шаҳри ҳаром муқобилида шаҳри ҳаром туриши, ҳурматларнинг қасослиги, бир сўз билан айтганда жиноятга яраша жазо берилиши айтилган бўлса, бу ерда гап хусусан Масжидул Ҳаром устида боряпти.
Энди оятнинг поёнига бир назар ташлайлик.
فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ
(Бас, ким сизларга тажовуз қилса, сизлар ҳам уларга тажовузлари муқобилида тажовуз қилинг!). Бу ердаги маъно умумийдир. Ҳар қандай тажовузкорликнинг жазоси шариат ҳудудида бўлиши, яъни, жазо жиноятга яраша бўлиши, ундан ўтиб кетмаслиги лозим.
(فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ сизлар ҳам уларга тажовуз қилинг!). Юқорида айтиб ўтганимиздек, бу сўз мажозий маънода қўлланяпти. Яъни, уларнинг тажовузкорликларига яраша жазосини беринглар. Аслида тажовузкорликка яраша жазо бериш тажовузкорлик, дейилмайди.
Кейин Аллоҳ Таоло оятни мўминларнинг қалбларига хотиржамликни солиш билан якунлаяпти. Зеро, тақводорлар ана ўшалардир. Аллоҳ Ўзининг нусрати ва мадади ила улар билан биргадир.
وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ
(Билингларки, Аллоҳ Ўзидан қўрқувчилар билан биргадир).
141-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208